Dr. Yusuf Esen : ' Sürdürülebilir çözümlere duyulan ihtiyaç hiç bu kadar kritik olmamıştı'

Gıda Mühendisleri Derneği Genel Başkan Yardımcısı Dr. Yusuf Esen ‘’Artan gıda enflasyonuyla birlikte sürdürülebilir çözümlere duyulan ihtiyaç hiç bu kadar kritik olmamıştı’’ dedi

Gıda Mühendisleri Derneği Genel Başkan Yardımcısı Dr. Yusuf Esen Türkiye’de Gıda İsrafıyla Mücadele, Sürdürülebilirliğin Desteklenmesi ve Gıda  Enflasyonunun Düşürülmesi hakkında önemli açıklamalarda bulundu

Dr. Yusuf Esen ,’’Zengin mutfak mirasıyla tanınan Türkiye hem ekonomisini hem de çevreyi tehdit eden önemli bir sorunla karşı karşıya: Gıda İsrafı. Türkiye'de her yıl yaklaşık 19 milyon ton  gıda kayboluyor veya israf ediliyor, bu da bu soruna yönelik acil eylem ihtiyacının altını çiziyor. Bu sorun yalnızca ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda çevresel bir sorundur; çünkü gıda atıkları sera gazı emisyonlarına katkıda bulunur ve iklim değişikliğini şiddetlendirir. Artan gıda enflasyonuyla birlikte sürdürülebilir çözümlere duyulan ihtiyaç hiç bu kadar kritik olmamıştı’’dedi. 
Türkiye'de Gıda İsrafının Kapsamı, Sürdürülebilirliğin Desteklenmesi ve Gıda  Enflasyonunun Düşürülmesi hakkında önemli açıklamalarda bulunan Gıda Mühendisleri Derneği Genel Başkan Yardımcısı Dr. Yusuf Esen,’Türkiye'de gıda israfı, üretim ve işlemeden dağıtım ve tüketime kadar gıda tedarik zincirinin çeşitli aşamalarında meydana gelmektedir. Bu israfın büyüklüğü şaşırtıcıdır ve ekonomi, çevre ve gıda güvenliği üzerinde önemli etkileri vardır.Gıda israfının ekonomik maliyeti tahmin edilenden çok büyüktür. Gıda israf edildiğinde, gıdanın üretilmesi, işlenmesi ve taşınması için kullanılan kaynaklar da israf edilir. Buna su, enerji, emek ve sermaye dahildir. Gıda israfından kaynaklanan ekonomik kayıp, tarım sektörünün mali istikrarını bozabilir ve gıda fiyatlarını artırarak gıda enflasyonuna sebep olabilir.Çevresel açıdan bakıldığında, gıda atıkları sera gazı emisyonlarına önemli bir katkıda bulunmaktadır. Yiyecekler çöplüklerde ayrıştığında, iklim değişikliğine sebep olan güçlü bir sera gazı, yani metan meydana geliyor. Bunun yanı sıra, israf edilen ürünlerden işlenebilir olanları yeniden üretmek için kullanılan su ve gübre gibi kaynaklar da gereksiz çevresel bozulmaya neden olur. Gıda atıklarının çevresel etkisi, daha sürdürülebilir uygulamalara yönelmeyi gerektirmektedir.Gıda israfının, özellikle gıda güvenliğiyle ilgili olman direkt sosyal etkileri de vardır. Pek çok insanın besleyici gıdaya erişimde zorluk yaşadığı bir ülkede, yenilebilir gıdaların israfı tam bir tezat oluşturuyor. Gıda israfının azaltılması, fazla gıdanın ihtiyaç sahiplerine yönlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılmasının sağlanması yoluyla gıda güvenliğinin artırılmasına yardımcı olabilir’’şeklinde konuştu.
Gıda Ekosisteminde Sürdürülebilirliğin Teşvik Edilmesi noktasında da önemli hususlara değinen Esen,’’Gıda israfıyla mücadele etmek ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için kapsamlı stratejilere ihtiyaç vardır. Bu stratejiler gıda tedarik zincirinin çeşitli aşamalarını ele almalı ve devlet kurumları, işletmeler ve tüketiciler de dahil olmak üzere birden fazla paydaşı içermelidir.Sürdürülebilir tarım uygulamalarının uygulanması, gıda israfının azaltılması ve sürdürülebilirliğin teşvik edilmesi açısından çok önemlidir. Hassas tarım, ürün rotasyonu ve organik tarım gibi teknikler gıda üretiminin verimliliğini artırabilir ve israfı en aza indirebilir. Bu uygulamalar yalnızca verimi artırmakla kalmıyor, aynı zamanda doğal kaynakları koruyor ve çevresel etkiyi azaltıyor.Teknoloji, gıda israfının azaltılmasında ve sürdürülebilirliğin desteklenmesinde önemli bir rol oynayabilir. Örneğin, gelişmiş envanter yönetimi sistemleri, perakendecilerin ve gıda hizmeti sağlayıcılarının stoklarını daha etkili bir şekilde takip etmelerine ve yönetmelerine yardımcı olarak gıdanın bozulma olasılığını azaltabilir. Ayrıca ambalajlamadaki yenilikler gıda ürünlerinin raf ömrünü uzatabilir ve israfı azaltabilir.Tüketicilerde gıda israfının etkileri konusunda farkındalığın artırılması ve sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarının teşvik edilmesi büyük önem taşıyor. Eğitim kampanyaları, gıda israfının çevresel ve ekonomik maliyetleri hakkında halkı bilgilendirebilir ve yemek planlama, gıdanın uygun şekilde saklanması, kompostlama ve konserve gibi işlemleri teşvik edebilir. Tüketici davranışını değiştirmek, gıda israfını azaltmanın kritik bir bileşenidir.Gıdanın geri kazanılması ve yeniden dağıtılması girişimleri, fazla gıdanın çöp alanlarından ihtiyaç sahiplerine aktarılmasına yardımcı olabilir. Gıda bankaları ve diğer hayır kurumları, perakendecilerden, restoranlardan ve üreticilerden fazla gıdayı toplayıp bunu savunmasız nüfuslara dağıtarak bu süreçte hayati bir rol oynayabilir. Bu tür girişimler sadece israfı azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda gıda güvensizliğini de ortadan kaldırıyor. Ülkemizde bazı belediyeler de bu uygulamalara benzer işler yapılmış olsa da bunun tüm ülkeye yayılması gerekiyor.Devlet politikaları ve düzenlemeleri, gıda israfını azaltmak ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için uygun bir ortam yaratmak açısından çok önemlidir. Gıda bağışını teşvik eden, sürdürülebilir tarım uygulamalarını destekleyen ve aşırı gıda israfını cezalandıran politikalar önemli bir değişime yol açabilir. Ek olarak, gıda güvenliğini ve kalitesini destekleyen düzenleyici çerçeveler, fazla gıdanın tüketim için güvenli hale gelmesini sağlayabilir’’ifadelerine yer verdi.
Gıda Enflasyonuyla Mücadele
Gıda israfının yanı sıra iklim değişikliği ve ekonomik istikrarsızlık gibi diğer faktörlerin de etkisiyle artan gıda fiyatları Türkiye'de acil çözülmesi gereken bir sorundur’’diye belirten Esen ,’’ Gıda enflasyonuyla mücadele, gıda israfının azaltılması, tarımsal verimliliğin artırılması ve ekonominin istikrara kavuşturulmasını içeren çok yönlü bir yaklaşımı gerektirmektedir.Gıda fiyatlarının istikrara kavuşturulması için tarımsal verimliliğin artırılması şarttır. Bu, tarımsal araştırma ve geliştirme yatırımları, modern tarım tekniklerinin benimsenmesi ve altyapıdaki iyileştirmeler yoluyla başarılabilir. Verimliliğin artırılması istikrarlı bir gıda tedariki sağlar ve bu da fiyat dalgalanmalarının azaltılmasına yardımcı olabilir.Tedarik zincirindeki aksaklıklar, kıtlığa neden olarak ve fiyatları yükselterek gıda enflasyonuna neden olabilmektedir. Verimli ve dayanıklı tedarik zincirlerinin sağlanması, istikrarlı gıda fiyatlarının sürdürülmesi açısından çok önemlidir. Bu, ulaşım ve depolama altyapısının iyileştirilmesini, tedarik zinciri aktörleri arasında daha iyi koordinasyonun teşvik edilmesini ve dış şokların etkisini azaltan politikaların uygulanmasını içermektedir.Küçük ölçekli çiftçiler özellikle ekonomik istikrarsızlık ve iklim değişikliğine karşı savunmasızdır. Bu çiftçilere sübvansiyonlar, krediye erişim ve teknik yardım yoluyla destek sağlamak onların üretkenliğini ve dayanıklılığını artırabilir. Bu destek, istikrarlı bir tarım ürünü arzı sağlayarak gıda fiyatlarının istikrar kazanmasına yardımcı olabilir.Yerel gıda sistemlerinin teşvik edilmesi, tedarik zincirlerini kısaltarak ve nakliye maliyetlerini azaltarak gıda enflasyonunun azaltılmasına yardımcı olabilir. Yerel gıda sistemleri aynı zamanda bölgesel ekonomileri de desteklemekte ve tüketicilere daha taze, daha besleyici gıdalar sunmaktadır. Çiftçi pazarları, topluluk destekli tarım (TDT) ve kentsel çiftçilik gibi girişimler yerel gıda sistemlerini güçlendirebilir ve fiyat istikrarına katkıda bulunabilir. Sonuç olarak, gıda israfı, sürdürülebilirlik ve gıda enflasyonu, kapsamlı ve koordineli bir müdahale gerektiren birbiriyle bağlantılı sorunlardır. Türkiye'de bu sorunların ele alınması, sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesine, teknolojik yeniliklerden yararlanılmasına, tüketici farkındalığının artırılmasına, etkili politikaların uygulanmasına ve küçük çiftçilerin desteklenmesinebağlıdır. Türkiye, gıda israfıyla mücadele ederek ve sürdürülebilirliği artırarak gıda güvenliğini iyileştirebilir, çevresel etkiyi azaltabilir ve gıda fiyatlarını istikrara kavuşturabilir.Böylece daha dayanıklı ve sürdürülebilir bir gıda sistemine katkıda sağlanmış olur.Sürdürülebilirliğe ve gıda israfının azaltılmasına yönelik yolculuk karmaşıktır ama bir zorunluluktur. Politika yapıcılardan tüketicilere kadar her paydaşın bu dönüşümde oynayacağı önemli roller vardır. Türkiye ancak bu yollarla,toplumsal çaba ve yenilikçi çözümlerin de sayesinde gıda israfını tersine çevirebilir, sürdürülebilirliği teşvik edebilir ve gelecek nesiller için gıda güvenliğini sağlayabilir’’dedi.