Dul ve yetim aylığında şartlar neler? İşte SGK'nın sağladığı haklar
Dul ve yetim aylığında şartlar neler? İşte SGK'nın sağladığı haklar
AK Parti Genel Merkez Sivil Toplum ve Halkla İlişkiler Başkan Yardımcısı, 28. Dönem Adıyaman Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Doç. Dr. Resul Kurt, kaleme aldığı “Kimlere SGK Dul-Yetim Aylığı Bağlanır?” başlıklı yazısında, sosyal güvenlik sisteminin önemli güvencelerinden biri olan ölüm aylığını tüm ayrıntılarıyla değerlendirdi.
“Ölüm aylığı sosyal devlet anlayışının göstergesidir”
Kurt, ölümün yalnızca duygusal bir kayıp olmadığını, aynı zamanda aileler için ciddi ekonomik sıkıntılara yol açtığını ifade ederek, “Sigortalının vefatıyla aile fertleri gelir kaybı yaşayabilmektedir. Bu noktada sosyal güvenlik sisteminin sunduğu ölüm aylığı, geride kalan hak sahiplerinin maddi güvenceye kavuşmasını sağlayan en önemli desteklerden biridir. Ölüm aylığı yalnızca bir gelir değil, aynı zamanda devletin sosyal adalet ve dayanışma anlayışının da bir yansımasıdır” dedi.
"Ölüm sigortasının sağladığı haklar"
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 32. maddesine göre ölüm sigortasından sağlanan hakları hatırlatan Kurt, bu hakları şöyle sıraladı:
Ölüm aylığı bağlanması,
Ölüm toptan ödemesi yapılması,
Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi,
Cenaze ödeneği verilmesi.
Kurt, bu hakların toplumda adalet ve dayanışmayı güçlendirdiğini vurguladı.
"Ölüm aylığından yararlanma şartları"
Kurt’un açıklamalarına göre ölüm aylığına hak kazanabilmek için belirli koşulların sağlanması gerekiyor. 5510 sayılı Kanun kapsamında ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için:
En az 1800 gün uzun vadeli sigorta primi bildirilmiş olması, veya
4/a kapsamında sigortalılar için en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup toplam 900 gün prim ödenmiş olması gerekiyor.
Kurt, 01.10.2008’den önce vefat eden sigortalıların 900 gün hesabında borçlanma sürelerinin dikkate alındığını, ancak bu tarihten sonra borçlanmaların hesaba katılmadığını da belirtti.
"Çocuklara bağlanan aylıklar"
Vefat eden sigortalının çocuklarına aylık bağlanabilmesi için belirlenen yaş şartlarını hatırlatan Kurt, 18 yaş, lise eğitimi halinde 20 yaş, yükseköğrenimde ise 25 yaşına kadar aylık bağlandığını söyledi. Çalışmaya başlayan hak sahibi çocukların ise belirtilen yaş ve öğrencilik şartları devam ettiği müddetçe aylıklarının kesilmediğini kaydetti.
Kız çocukları için şartlar: Çalışmıyor olmaları, kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık almamış olmaları, evli olmamaları, evli olmakla birlikte boşanmış veya dul kalmış olmaları gerekiyor. Yaş veya öğrenim şartı aranmıyor.
Erkek çocukları için şartlar: Evli olup olmadıklarına bakılmadan, yükseköğrenimde 25, ortaöğrenimde 20, herhangi bir öğrenim görmüyorlarsa 18 yaş sınırı bulunuyor. Ayrıca çalışmıyor olmaları ve kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir ya da aylık almamış olmaları gerekiyor.
"Malul çocuk, dul eş ve anne-baba için haklar"
Kurt, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az %60 kaybettiği tespit edilen malul çocuklara yaş, cinsiyet ve medeni durumlarına bakılmaksızın aylık bağlandığını aktardı.
Sigortalının dul eşine ise ölüm aylığının %50’si, çocuk bulunmuyorsa %75 oranında aylık bağlanıyor. 01.10.2008 sonrası vefat eden sigortalıların anne ve babasına aylık bağlanabilmesi için artan hisse olması, ayrıca gelirlerinin asgari ücretin altında bulunması şartı aranıyor. 65 yaş üstü anne-babalara ise bazı şartlar esnetilerek aylık bağlanabiliyor.
"Madenciler için özel düzenleme"
Kurt, 26 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle kömür ve linyit madenlerinde çalışanların ölüm aylığı haklarında özel hükümler getirildiğini hatırlattı. Buna göre, iş kazası sonucu vefat eden madencilerin hak sahiplerine, sigortalılık süresine bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanıyor. Ayrıca bu durumda sigortalının prim borçları da siliniyor.
“Ölüm aylığı toplumsal dayanışmayı güçlendiriyor”
Kurt, ölüm aylığının dul eş, çocuklar ve bazı durumlarda anne-baba için en önemli sosyal haklardan biri olduğuna dikkat çekerek, “Ölüm aylığı aile bütünlüğünün korunmasına, yaşamın daha güvenli sürdürülmesine katkı sağlamaktadır. Bu hak, sosyal devlet anlayışının en somut göstergelerinden biri olarak toplumda adalet ve dayanışmayı güçlendirmektedir” ifadelerini kullandı.
Kaynak : PHA
Bakmadan Geçme
