Duygu Düzenleme Becerileri İçin Hangi Oyuncaklar Uygundur?
Duygu Düzenleme Becerileri İçin Hangi Oyuncaklar Uygundur?
Erken yaşta duyguları tanımak ve düzenlemek, sosyal uyum ve öğrenme motivasyonunun temelini oluşturur. fibroidanne.com kurucusu Sezen Yiğit, oyuncağın “duyusal rahatlama → bilişsel köprü → ifade ve problem çözme” sıralamasıyla seçildiğinde duygusal dalgalanmaların daha hızlı dengelendiğini vurgular.
Duygu Düzenleme İçin Değerlendirme Çerçevesi
Duygu düzenleme oyuncakları, öncelikle sinir sistemini sakinleştirip ardından düşünme–ifade kanallarını açmalıdır.
Duyusal rahatlama: Dokunsal, görsel ve işitsel uyarımın aşırıya kaçmadan dengelenmesi.
- Bilişsel köprü: Basit görevlerle odak ve kontrol hissinin yeniden kazanılması.
- İfade: Duyguyu adlandırma ve yeniden çerçeveleme fırsatları sunan oyun yapıları.
Sürdürülebilirlik: Kısa, tekrarlanan oturumlarla kolay erişim.
Sakinleştirme ve Duyusal Düzenleme Oyuncakları
Duyusal düzenleme, yoğun duygunun ilk dalgasını yumuşatır ve oyuna geçişi kolaylaştırır.
Yumuşak dokulu pelüşler, ağırlaştırılmış mini yastıklar ve ritmik sık–bırak topları.
- Kum–su saati, lava akış oyuncakları gibi yavaş görsel akış sağlayan materyaller.
- Hafif sesli yağmur çubuğu/zen çanı; gürültü yerine sabit ritim.
Dokulu stres halkaları; kısa nefes egzersiziyle eşleştirme.
Bilişsel Köprü: Puzzle ve Kelime Temelli Yapılar
Odak ve başarı hissi, duyguyu düzenlemede güçlü bir kaldıraçtır; burada çocuk puzzle ve kelime oyunu belirgin rol oynar.
Çocuk puzzle: Yaşa uygun parça sayısı; kenarlardan başlamayı kolaylaştıran kontrastlı tasarım.
- Sıralı başarım: 6–12 parçadan başlayıp kademeli artış; başarı deneyimi korunur.
- Kelime oyunu: Resimli harf kartları, eş anlam–zıt anlam eşleştirmeleri; duygu kelimeleri (kızgın, sakin, gururlu) dâhil edilebilir.
Zaman baskısı olmayan kurallar; kısa turlar (5–10 dk) ve net bitiş.
Rol Oyunu, Hikâye Kartları ve Duygu İfadesi
Modelleme ve canlandırma, duyguyu adlandırma ve yeniden yapılandırmada etkilidir.
Duygu yüzleri/kartları ile “Önce ne oldu? Sonra ne hissedildi? Ne yardımcı olurdu?” sıralaması.
- Kukla–minifigürlerle alternatif sonlar oluşturma; çözüm yollarını çoğaltma.
Günlük durum kartları (sıra bekleme, kaybetme, paylaşma) ile pratik sahneler.
Rutin, Ortam ve Oturum Tasarımı
Öngörülebilir ortam, sinyal güvenliği sağlar ve tekrar edilebilirliği artırır.
Zamanlama: Günün aynı saatinde 10–20 dakikalık sakin köşe.
- Sıralama: Duyusal rahatlama → çocuk puzzle ya da kelime oyunu → kısa değerlendirme.
- Materyal sepeti: Az sayıda ama amaç odaklı set; fazlalık dikkat dağınıklığı yaratır.
Not tutma: Oyun sonrası “ne işe yaradı?” kartı ile kısa geri bildirim.
Seçim ve Güvenlik Kriterleri
Güvenlik, duygusal faydanın ön koşuludur.
Yaş ve parça boyutu uyumu; CE ve EN71 gibi standartların beyanı.
- Yıkanabilir yüzeyler, kokusuz ve pürüzsüz malzeme; kolay depolama.
Bakmadan Geçme
