Sadaka, İslam’da hem toplumsal yardımlaşmanın hem de bireysel arınmanın en önemli vesilelerinden biridir. Arapça’da "sadaqa" kökü, doğruluk anlamına gelir. Bu da sadakanın, insanın Allah’a olan samimi imanının bir göstergesi olduğunu ortaya koyar. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’de Rabbimiz şöyle buyurur:
"وَمَا تُنفِقُوا۟ مِنْ خَيْرٍۢ فَلِأَنفُسِكُمْ ۚ وَمَا تُنفِقُونَ إِلَّا ٱبْتِغَآءَ وَجْهِ ٱللَّهِ ۚ وَمَا تُنفِقُوا۟ مِنْ خَيْرٍۢ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لَا تُظْلَمُونَ"
"Verdiğiniz her hayır, ancak kendiniz içindir. Allah rızası dışında bir amaçla harcamazsanız, size eksiksizce ödenir ve siz zulme uğratılmazsınız."
(El-Bakara, 2/272)
Sadaka, sadece mal vermek değil, tebessüm etmekten güzel söz söylemeye, bir taş veya diken parçasını yoldan kaldırmaya kadar uzanır. Peygamber Efendimiz ﷺ şöyle buyurur:
"كُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ"
"Her iyilik bir sadakadır."
(Buhârî, Edeb 33; Müslim, Zekât 53)
Sadakanın Faziletleri
1. Günahları siler:
"الصَّدَقَةُ تُطْفِئُ الْخَطِيئَةَ كَمَا يُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ"
"Sadaka, suyun ateşi söndürdüğü gibi, günahları söndürür."
(Tirmizî, Zekât, 8)
2. Belaları def eder:
İbn Hibban'ın rivayet ettiği bir hadiste şöyle geçer:
"صَدَقَةُ السِّرِّ تُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ"
"Gizlice verilen sadaka, Rabbin gazabını söndürür."
(İbn Hibban, Sahîh, 10/403)
3. Ömrü bereketlendirir ve rızkı artırır:
Sadaka, malı eksiltmez, bilakis artırır.
"ما نقصت صدقة من مال"
"Sadaka malı eksiltmez."
(Müslim, Birr, 69)
---
Sadakanın En Faziletli Olduğu Günler
Arapça kaynaklarda ve hadislerde bazı gün ve vakitlerde sadaka vermenin daha faziletli olduğuna işaret edilmiştir:
1. Cuma Günü
Cuma, günlerin en faziletlisidir. İmam Gazâlî “İhyâ”sında bu güne özel sadaka vermeyi teşvik eder. Bu gün, duaların kabul olduğu saatler barındırır.
2. Ramazan Ayı ve Özellikle Ramazan’ın Son On Günü
Peygamber Efendimiz ﷺ Ramazan’da en cömert haliyle sadaka verirdi.
"كان رسول الله أجود الناس، وكان أجود ما يكون في رمضان"
(Buhârî, Bed'ü’l-vahy, 5)
3. Arefe Günü
Arefe günü, duaların makbul olduğu, mağfiret kapılarının açıldığı bir gündür. Bu gün verilen sadaka, binlerle çarpılır.
4. Muharrem Ayı ve Aşure Günü
Bazı rivayetlerde bu günlerde sadaka vermenin, kişinin o yıla dair belalardan korunmasına vesile olacağı zikredilir.
5. Zilhicce’nin İlk On Günü
Bu on gün, Allah katında çok kıymetlidir. İbn Abbas’tan gelen rivayette Resûlullah ﷺ şöyle buyurmuştur:
"ما من أيام العمل الصالح فيهن أحب إلى الله من هذه الأيام العشر"
(Buhârî, Savm 9)
---
Sadaka Verirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gösterişten uzak, gizli vermek en faziletlisidir.
Yakın akrabaya verilen sadaka iki kat sevaptır: sadaka ve sıla-i rahim.
Sadaka verirken güzel sözle vermek, gönül kırmamaktan daha önemlidir.
En sevimli sadaka, kişinin sevdiği maldan vermesidir. (Âl-i İmrân, 3/92)
---
Sonuç
Sadaka, müminin kalbini yumuşatır, toplumda merhamet köprüleri kurar. Hem dünya hem ahiret için sadaka, bir rahmet kapısıdır. Maddi sadaka kadar manevi sadakalar (ilim, dua, güzel davranış) da ihmal edilmemelidir. Sadaka, infakla zenginleşmenin, paylaşarak çoğalmanın adıdır.
---
Kaynakça
1. el-Bakara Sûresi, 2/272
2. Buhârî, Edeb, 33
3. Müslim, Zekât, 69
4. Tirmizî, Zekât, 8
5. İbn Hibban, Sahîh, 10/403
6. İmam Gazâlî, İhyâ’u Ulûmi’d-Dîn, c.2
7. Buhârî, Savm, 9
8. Müsned, Ahmed b. Hanbel
9. Riyâzü’s-Sâlihîn, Nevevî
10. Mecma’u’z-Zevâid, Heysemî
---
Dua
اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِنَ الْمُتَصَدِّقِينَ، وَمِمَّنْ يُحِبُّونَ الْإِنْفَاقَ فِي سَبِيلِكَ، وَارْزُقْنَا قُلُوبًا سَخِيَّةً وَنُفُوسًا مُطْمَئِنَّةً، وَاجْعَلْ صَدَقَاتِنَا سَبَبًا لِرِضَاكَ وَمَغْفِرَتِكَ.
"Allah’ım! Bizi sadaka veren kullarından eyle. Rızan için infak edenlerden kıl. Gönlümüzü cömert, nefsimizi huzurlu kıl. Sadakalarımızı rızana ve affına vesile eyle."
Erkan Can Akan
